W historii Górnego Śląska Stanisław Ligoń zapisał się jako symbol kultury. Iliustrator, malarz, pisarz oraz radiowiec, a w późniejszym czasie również poseł na Sejm IV kadencji, promował śląską kulturę i "polskość" regionu w czasach walki o jego przynależność. "Karlik z Kocyndra" był Ślązakiem z polską perspektywą, który w aktywny sposób uczestniczył w lokalnym życiu kulturowym!
Stanisław Ligoń urodził się w dzisiejszym Chorzowie
Stanisław Ligoń przyszedł na świat 27 lipca 1879 roku na terenie Królewskiej Huty. Dorastał w rodzinie robotniczo-pisarskiej, jego ojcem był Jan Ligoń maszynista i poeta, dziadkiem zaś Juliusz Ligoń poeta i kowal. Od najmłodszych lat związany był z malarstwem, pracując w zakładzie malarskim. W okresie młodości przeniósł się do Krakowa, gdzie uczył się w szkole artystyczno-przemysłowej, a u schyłku XIX wieku podjął naukę na uczelni wyższej w Berlinie, uczęszczając na studia malarskie, pracując równocześnie wśród lokalnej Polonii. Pracę w wyuczonym - malarskim - zawodzie podjął po powrocie w rodzinne strony, gdzie jako artysta, ilustrował książki wydawnictwa Karola Miarki. W tym samym okresie Stanisław Ligoń zaangażował się w działalność teatralną, organizując zajęcia artystyczne oraz reżyserując amatorskie spektakle.
Działalność na rzecz polskości Śląska i narodziny "Karlika z Kocyndra"
Stanisław Ligoń mieszkając wraz z żoną w Truskolasach kontynuował działalność artystyczną m.in prowadząc polską szkołę oraz amatorski zespół teatralny. Był autorem polichromii w lokalnym kościele św. Mikołaja. Spełniał się, pisząc sztuki oraz reżyserując późniejsze spektakle, samodzielnie również obsadzając, niektóre role. W 1917 roku został wcielony do niemieckiego wojska.
Ligoń w okresie powstań śląskich wspierał walkę, tworząc propagandowe ulotki i plakaty. Propagował polskość regionu, walcząc z niemiecką władzą. Pracował w Polskim Komisariacie Plebiscytowym w Wydziale Prasowym. W tym okresie współpracował przede wszystkim z pismem "Kocynder". Jako autor karykatur i wielu propagandowych tekstów posługiwał się pseudonimem "Karlik z Kocyndra", z którym już zawsze był utożsamiany. Po zakończeniu walk o Śląsk osiadł w Katowicach, zostając nauczycielem rysunku w miejscowym gimnazjum, wciąż realizując się w poprzednich pasjach, tym razem na deskach Teatru im. Stanisława Wyspiańskiego, gdzie napisał widowisko "Wesele na Górnym Śląsku".
Działalność radiowa i kariera polityczna
Stanisław Ligoń zasłynął również jako radiowy głos Górnego Śląska. Karierę rozpoczął w 2027 roku prowadząc audycje "Bery i bojki" (będącą jedną z jego najpopularniejszych dzieł, czy "Co niedziela u Karlika brzmi pieśniczka, gro kapela". Posługiwał się śląską gwarą, przedstawiając ją w przystępny sposób. Kariera w lokalnym radiu zaowocowała posadą dyrektora katowickiej rozgłośni Polskiego Radia, którą prowadził w latach 1934-1939, walcząc z hitlerowską propagandą. Nawoływał m.in do zbiórki na karabin maszynowy dla polskiego wojska, ogłaszając ją, jako "zbiorka na żeleźniok Karlika".
Stanisław Ligoń był także polskim politykiem. Z ramienia Bezpartyjnego Bloku Współpracy z Rządem został posłem na Sejm IV kadencji. Wraz z wybuchem II wojny światowej, wyemigrował ze Śląska do stolicy Polski, a następnie na Węgry. W 1941 roku w Jugosławii pracował w Komitecie ds. Uchodźców Polskich. W późniejszym czasie Ligoń osiadł w Jerozolimie, zostając członkiem delegatury Rządu RP na uchodźstwie. Zajmował się również malarstwem, wydał także pomniejszoną wersję "Berów i bojek".
Śmierć "Karlika z Kocyndra" i uhonorowanie jego pamięci
Po II wojnie światowej wrócił w rodzinne strony i do rodzinnych zajęć - kontynuując przedwojenną pracę w Radiu Katowice. Został także członkiem Związku Literatów Polskich. Zmarł 17 marca 1954 roku w Katowicach. Po śmierci za swoje liczne zasługi Stanisław Ligoń został patronem Polskiego Radia w Katowicach. Wydano w formie książki jego kultowe "Bery i bojki śląskie", a w 1983 roku ustanowiono Nagrodę im. Stanisława Ligonia, którą nagradzane są osoby zasłużone dla kultury regionu, wyróżniane przez Radio Katowice.
Stanisław Ligoń za swoją działalność kulturowo-patriotyczną otrzymywał również wyróżnienia za życia. Odebrał m.in Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski oraz Medal Niepodległości.
Stanisław Ligoń — radiowy symbol regionu i synonim człowieka kultury
Stanisław Ligoń był człowiekiem, który za sprawą swoich pasji i talentów szerzył patriotyczne postawy wśród mieszkańców regionu. "Karlik z Kocyndra" za sprawą swojej działalności zapisał się w historii, jako świetny artysta i wybitny satyryk, będący radiowym głosem Górnego Śląska!
Źródło fot. Wikimedia Commons, Paweł Drozd, lic. CC BY SA 3.0
https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/5/54/Stanislaw_Ligon01.JPG
