W rozbarskiej parafii św. Jacka w Bytomiu od lat święcenie pokarmów na wielkanocny stół ma szczególną oprawę. W Wielką Sobotę, podobnie jak podczas procesji Bożego Ciała mieszkańcy ubierają rozbarskie stroje i w uroczystym orszaku zmierzają do kościoła, gdzie święcą koszyczki wielkanocne.
Za sprawą poprzedniego proboszcza ks. Tadeusza Palucha, Adama Mankiewicza i Piotra Mankiewcza, założyciela właściciela Muzeum Chleba i Ciekawostek w Radzionkowie, w 2012 roku przywrócono tu zwyczaj chodzenia do kościoła w tradycyjnych rozbarskich strojach. Żywa jest tu lokalna tradycja i silna śląska tożsamość, czego wyrazem jest kultywowanie zwyczajów przekazywanych z pokolenia na pokolenie. Kilka lat temu jedni rozbarczanie wyciągnęli z szaf oryginalne stroje pieczołowicie przechowywane jako rodzinna pamiątka, inni zdecydowali się uszyć nowe stroje na wzór tych tradycyjnych. Z okazji ważnych świąt kościelnych ubierają je, kiedy udają się na nabożeństwo do rozbarskiej świątyni.
Strój rozbarski
Strój rozbarski należy do najładniejszych strojów regionalnych. Opisał go m.in. ksiądz Norbert Bończyk, którego nazywano bytomskim poetą. W poemacie Stary kościół miechowski: obrazek obyczajów wiejskich w narzeczu górnośląskim pisze:
Aleć, nie chwalący się mamy przyjacieli
Nawet w mieście; a proszę, jest to lud bogaty
Który swe śliczne, stroje a kosztowne szaty
Nie tylko, jak my wiejscy, w Święta i w Niedziele,
Bierze: tam w dzień powszedni stroi się wesele,
Aby światu pokazać, że się ma ubiory
Na dzień każdy! Z Rozbarku, z reszpektem, ma wzory
Strojów cały Śląsk Górny. Z tego Rozbark słynie
Że chłopy jak rycerze, strojne gospodynie
Bo weźmijmyż no chłopa: Kania ze wstęgami,
Suknia ciemno – niebieska długa a z fręzlami,
U rękawów, kołnierza, i z przodu kieszeni
But wysoki, w nim spodnie ze skórki jeleniej;
A nawiasy w trzewiczkach z długimi korkami,
W sukni ciężkiej fałdzistej, z przodu z fartuchami
Zielonego jedwabiu, gorset lamowany;
Szal bieluśki, o kibić najzgrabniej rzucany,
A u szyi korale niezmiernej wartości;
Zaiste Rozbarcznka równa się Jejmości. –
Czy Ksiądz Proboszcz zna Rozbark?
(…)
Święcenie w strojach rozbarskich 2023
Tegoroczne święcenie w strojach rozbarskich miało miejsce w parafii św. Jacka tradycyjnie w Wielką Sobotę, przypadającą 8 kwietnia. Po uroczystości rozbarczanie mogli wykonać pamiątkowe zdjęcie w Centrum im. S. G.G. Gorczyckiego.
Radzionków także kultywuje tę tradycję
Należy dodać, że obecnie święcenie w strojach ludowych w naszym regionie odbywa się nie tylko na Rozbarku. Taką samą tradycję kultywują parafianie św. Wojciecha w Radzionkowie, gdzie święcenie miało miejsce o godz. 12.00, a w tym roku także w katowickim Nikiszowcu.
- Pragniemy, aby szczególnie piękną oprawę – wyrażoną między innymi poprzez śląskie stroje – miało poświęcenie pokarmów o godzinie 12.00. Dlatego – wzorem lat ubiegłych – zapraszamy Parafian – Panów i Panie - na poświęcenie pokarmów świątecznych w naszych śląskich strojach regionalnych; także Brać górniczą prosimy w mundurach górniczych. Zapraszamy także do udziału w śląskich strojach na uroczystej Sumie w Wielkanoc o godzinie 10.00 oraz Nieszporach Wielkanocnych o godzinie 15.00. Niech to będzie zewnętrzny znak naszego hołdu złożonego Jezusowi ukrzyżowanemu i zmartwychwstałemu - zachęcali duchowni z parafii św. Wojciecha w Radzionkowie.
