Blisko 1/4 powierzchni Metropolii zajmują lasy, parki i zieleńce. Gdzie się znajdują, jaką mają powierzchnię i z jakich atrakcji można skorzystać? Odpowiedzi na te pytania można znaleźć na mapie interaktywnej GreenGZM, dostępnej na portalu InfoGZM.
Coraz wyraźniej dostrzegamy wielowymiarowe znaczenie terenów przyrodniczych dla takich obszarów jak GZM. Trzeba kompleksowo eksponować ten potencjał nie tylko w skali pojedynczej gminy, ale i całej Metropolii, budując sukcesywnie jej zielony wizerunek . Dlatego też przygotowaliśmy stronę GreenGZM prezentującą „zielony wymiar” Metropolii w ramach dalszego rozwijania naszego portalu InfoGZM – mówi Agnieszka Szczepańska-Góra, zastępca dyrektora Departamentu Strategii i Polityki Przestrzennej.
Wbrew utartym stereotypom, odnoszącym się do przemysłowej przeszłości wielu miast dzisiejszej Metropolii, tereny zieleni i lasy zajmują znaczną jej część – łącznie ponad 1/4 całego obszaru GZM. Same lasy to aż 25,4 proc., a parki i zieleńce (wg GUS – tereny zieleni publicznej będące w gestii samorządów) to ok. 1 proc. powierzchni wszystkich 41 gmin. Przykładowo Chorzów cechuje się największym udziałem powierzchni terenów zieleni ogółem w stosunku do swojej powierzchni. To aż ok. 20 proc. m.in. dzięki największemu w Polsce Parkowi Śląskiemu. Natomiast do gmin o największej liczbie parków zaliczyć można Sosnowiec (ok. 17), a także Tychy, Bytom, Rudę Śląską i Katowice. W przypadku skwerów w czołówce są Zabrze (ok. 290) oraz Gliwice, Chorzów, Będzin i Bieruń. Pod względem wielkości udziału terenów leśnych w stosunku do powierzchni gminy, na pierwszym miejscu jest Kobiór: ponad 82 proc., a wśród miast na prawach powiatu Katowice, gdzie lasy zajmują blisko 40 proc. powierzchni.
GreenGZM to pierwsza taka próba zbiorczego i całościowego zebrania informacji o terenach zieleni i lasach w GZM. Składa się na nią:
- interaktywna mapa terenów zieleni publicznej na tle kompleksów leśnych i terenów prawnie chronionych; dodatkowo dla danego parku opracowany jest jego krótki opis z informacją o głównych atrakcjach i zestawem zdjęć; mapa posiada też takie funkcjonalności jak: narzędzia rysowania, pomiaru długości i powierzchni, sortowanie parku wg powierzchni i wybranych atrakcji, możliwość zaczytania ortofotomapy;
- broszura informacyjna, zawierająca zestaw podstawowych pojęć i definicji związanych z tematyką przyrodniczą (np. teren zieleni, las, rozwój zrównoważony, system przyrodniczy miasta, usługi ekosystemowe, zielona infrastruktura itp.) oraz podstawowe dane liczbowe i procentowe dla GZM nt. terenów zieleni i lasów.
Warto dodać, że obecne zasoby przyrodnicze w gminach GZM lub w ich sąsiedztwie, to częściowo zasługa inicjatywy z lat sześćdziesiątych XX wieku – stworzenia tzw. Leśnego Pasa Ochronnego dla ówczesnego Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego. Jego efekty widoczne są do dziś, choć zwykle brakuje świadomości, że to inicjatywa sprzed ponad pięciu dekad.
Terenów zieleni nie można postrzegać jako obciążenie budżetowe, generujące jedynie konieczność utrzymania i pielęgnacji. Warto widzieć w nich czynnik podnoszący atrakcyjność gminy. Nie tylko pod względem komercyjnym, ale przede wszystkim pod względem kreowania zdrowych i przyjaznych warunków życia, zmniejszającej znacznie obciążenia środowiskowe wynikające z zabetonowanej i zabudowanej przestrzeni. W dobie konkurencji o mieszkańca i inwestora oraz rosnącej świadomości ekologicznej nabiera to dziś coraz większego znaczenia. Priorytetem powinno być dbanie o stan ilościowy i jakościowy parków, skwerów i otwartych terenów w ośrodkach sportu i rekreacji w miastach – dodaje Agnieszka Szczepańska-Góra.
Parki, skwery, tereny rekreacyjne i kompleksy leśne to ważny element struktury funkcjonalno-przestrzennej miasta i całej Metropolii. Prócz podstawowej funkcji przyrodniczej (biologicznej, hydrologicznej i klimatycznej), pełnią one liczne funkcje poza przyrodnicze (społeczną, zdrowotną, estetyczną, promocyjną). Wpływają też na kompozycję i estetykę przestrzeni zurbanizowanej, a nierzadko motywują decyzje lokalizacyjne. Mieszkanie w sąsiedztwie terenu zieleni czy zbiornika wodnego zawsze jest atrakcyjne i podnosi wartość nieruchomości. Tereny te odgrywają także ważną rolę neutralizującą wobec negatywnych zjawisk klimatycznych. Są przeciwwagą dla powierzchni uszczelnionych i kumulujących ciepło, a ich zdolność do retencjonowania wody i podnoszenia wilgotności wpływa na tzw. proces mitygacji (niwelowania negatywnych skutków globalnego ocieplenia) i adaptacji (przystosowywania się do nowych warunków klimatycznych).
GreenGZM można znaleźć na portalu InfoGZM w zakładce Analizy > Mapy > GreenGZM
