Województwo śląskie podzielone jest na wiele regionów historyczno-geograficznych, wyróżniających się własną tożsamością historyczną lub kulturową, posiadających przy tym charakterystyczne cechy, niespotykane nigdzie indziej. Jednym z takich regionów jest Zagłębie Dąbrowskie znajdujące się we wschodniej części województwa śląskiego, a jego głównymi miastami są Będzin, Sosnowiec, czy Dąbrowa Górnicza. O historii Zagłębia Dąbrowskiego usłyszeć można w Muzeum Miejskim "Sztygarka" w Dąbrowie Górniczej. 

Artykuł przy współpracy z portalem informacyjnym https://szczecinski.info/

Muzeum w budynku dawnej szkoły 

Budynek, w którym mieści się Muzeum "Sztygarka" został wybudowany w 1842 roku na zlecenie Zarządu Banku Polskiego w Warszawie, a jego projektantem był Franciszek Maria Lancii. Od 1899 roku w jego wnętrzu mieściła się Szkoła Górnicza i Hutnicza, którą potocznie nazywano "Sztygarką". W ramach prowadzenia placówki stworzono muzeum szkolne wraz z pierwszymi zbiorami geologicznymi. Funkcjonowanie obu instytucji zostało przerwane przez wybuch I i II wojny światowej. Muzeum reaktywowano w styczniu 1986 roku jako Muzeum Geologiczne i Historii "Sztygarki" Zespołu Szkół Zawodowych Wspólnoty Węgla Kamiennego im. Stanisława Staszica, jednak mocą Uchwały Rady Miejskiej z 1997 roku zmieniono nazwę na Muzeum Miejskie "Sztygarka", a jego celem ustanowiono ochronę dziedzictwa kulturowego Dąbrowy Górniczej. 

Kopalnia Ćwiczebna i Park Militarny "Reduta" 

Głównymi atrakcjami muzeum są Kopalnia Ćwiczebna oraz Park Militarny "Reduta". Pierwotnym zadaniem kopalni było jej wykorzystanie w zajęciach praktycznych przez uczniów PSGH, którzy mogli poznać działanie urządzeń górniczych, a także uczyć się drążenia wyrobisk, których długość wyniosła blisko 850 metrów. Zajęcia w kopalni ćwiczebnej prowadzone były do 1994 roku. Park "Reduta" znajdujący się obok budynku muzeum jest natomiast zbiorem maszyn wojskowych. Odwiedzający Redutę mają okazję zobaczyć wnętrze prawdziwego czołgu, wziąć udział w przejażdżce wozem opancerzonym, czy przejść okopami linii b2. 

Muzealne działy 

W ramach "Sztygarki" funkcjonuje 6 działów: 

• Dział etnografii podróżniczej 
• Pracownia Etnograficzna
• Dział archeologii 
• Dział historii 
• Dział przyrody i techniki 
• Dział edukacji i organizacji czasu wolnego

W dziale podróżniczym zwiedzający mają okazję ujrzeć zbiory nawiązujące do każdego zakątka świata i kultur takich jak kultura hinduska, azjatycka, czy łacińska. Dział poświęca także uwagę polskim podróżnikom — Krzysztofowi Wielickiemu, Markowi Kamińskiemu i Tomaszowi Kowalskiemu. 

Dział etnografii skupiony jest wokół lokalnej kultury ludowej, ukazującej folklor, tradycje i obyczaje Zagłębia Dąbrowskiego. W salach tematycznych poznać można zwyczaje i legendy zagłębiowskiej społeczności, a także zobaczyć codzienne życie górników i rolników w XIX i XX wieku. 

Archeologia w Muzeum "Sztygarka" opisuje przemysł prowadzony na terenach Dąbrowy Górniczej. Materiały pozyskiwano na terenie Łosień i związane są one z wczesnośredniowieczną osadą produkcyjną, której zadaniem był wytop ołowiu i srebra.

Dział historyczny przedstawia tradycje miasta Dąbrowy Górniczej oraz Zagłębia Dąbrowskiego. Propaguje rozwój na przestrzeni lat, podtrzymując pamięć o najważniejszych wydarzeniach, ludziach oraz obiektach. 

Okazy należące do działu przyrodniczego to ponad 3000 eksponatów geologicznych i paleontologicznych, które pochodzą z całego terenu Zagłębia Dąbrowskiego. 

Oferta edukacyjna "Sztygarki"

Dział edukacji i organizacji czasu wolnego odpowiedzialny jest za tworzenie oferty edukacyjnej muzeum. Lekcje i warsztaty w dąbrowskim muzeum prowadzone są zarówno w budynku placówki, jak i w terenie. Zajęcia dopasowane są do grup wiekowych i skupiają się wokół konkretnych działów prowadzonych przez muzeum. Prowadzone są również warsztaty tematyczne, nawiązujące do okresu w ciągu roku m.in. zajęcia andrzejkowe, bożonarodzeniowe, czy karnawałowe. 

Cennik i godziny otwarcia 

Cennik biletów muzealnych prezentuje się następująco:

• bilet normalny 12 zł
• bilet ulgowy 6 zł
• Opłata przewodnicka - 150 zł
• środa - wstęp bezpłatny

Cennik biletów do kopalni ćwiczebnej:

• bilet normalny 25 zł
• bilet ulgowy 15 zł

Muzeum czynne jest w godzinach:

• poniedziałek:  nieczynne
• wtorek: 09:00-15:00
•  środa: 09:00-15:00
•  czwartek: 9.00 – 19.00
•  piątek: 09:00-15:00
•  sobota: 09:00-15:00
• niedziela: 11:45-16:00

"Sztygarka" — dziedzictwo kulturowe Zagłębia Dąbrowskiego 

Zagłębie Dąbrowskie to wyróżniający się region w województwie śląskim, a jego odmienność często podkreślana jest przez mieszkańców. Warto zapoznać się z zagłębiowską historią, która pomimo połączenia z województwem śląskim może różnić się od zwyczajów, które znają Ślązacy.