Historia województwa śląskiego jest nierozerwalnie związana z przemysłem. Już od XIX wieku region był jednym z najważniejszych ośrodków przemysłowych w Europie, a jego nieodłącznym elementem były różnego rodzaju kopalnie. Ich kluczową część stanowiły sztolnie, które w znaczący sposób usprawniały wydobywanie podziemnych dóbr. W dzisiejszym świecie zabytkowe korytarze pełnią rolę unikalnych atrakcji turystycznych, przypominając o historii regionu, a wśród nich znajduje się zabrzańska Sztolnia Królowa Luiza.
Czym jest sztolnia?
Sztolnia to poziomy korytarz podziemny łączący wyrobiska kopalni z powierzchnią terenu. W wielu kopalniach sztolnia była ważnym elementem infrastruktury, umożliwiając łatwy transport wydobytych surowców, ułatwiając odwadnianie kopalni, zapobiegając jej zalewaniu, czy pomagając w wentylacji podziemnych korytarzy. Sztolnie, odegrały kluczową rolę w rozwoju przemysłu, znacząco upraszczając efektywną eksploatację złóż, po latach stanowiąc dziedzictwo kulturowe.
Sztolnia Królowa Luiza to zabytkowy obiekt górniczy znajdujący się w Zabrzu. Wcześniej była częścią zlikwidowanej w 1998 roku kopalni "Królowa Luiza", obecnie stanowi element Muzeum Górnictwa Węglowego w Zabrzu, równocześnie należąc do Szlaku Zabytków Techniki. Cały kompleks liczy blisko 5 km nieczynnych podziemnych wyrobisk.
Górnicze muzeum w Zabrzu
Obiekt jest połączeniem kopalni "Królowa Luiza" oraz Głównej Kluczowej Sztolni Dziedzicznej. Od lat 90 XX wieku muzeum było znane jako Skansen Górniczy "Królowa Luiza", prowadząc działalność turystyczną. W 2011 roku nastąpiła rewitalizacja obiektu, tworząc w jego miejscu Muzeum Sztolnia Królowa Luiza, pokazujące w fascynujący sposób historię industrializacji i uprzemysłowienia Górnego Śląska
Muzeum oferuje wiele atrakcji, przybliżających epokę wydobywania węgla. Za sprawą rewitalizacji turyści mogą wziąć udział w specjalnym spływie łodziami, na odcinku mierzącym blisko 1100 metrów! Jest to najdłuższa tego typu trasa w górnictwie węglowym, skrywająca podziemne porty, nacieki wapienne, czy żywe rośliny rosnące pod ziemią przy pomocy sztucznego światła.
W miejscu dawnej kopalni funkcjonuje Podziemne Królestwo Maszyn, stanowiące dziedzictwo górnictwa, zdradzające wiele szczegółów z codziennego życia górników. Przejście trasy zajmuje około 1.5 godziny, w trakcie których zarówno dzieci, jak i dorośli poznają śląskie tradycje i górnicze przesądy, poruszając się w podziemnym labiryncie korytarzy. Po zakończonej wędrówce turyści mają okazję zapoznać się z prawdziwymi maszynami, wykorzystywanymi do wydobywania węgla, takimi jak ważący 22 tony kombajn górniczy. Maszyny są również uruchamiane w obecności zwiedzających, a zwieńczeniem pobytu w Podziemnym Królestwie Maszyn jest podróż kolejką górniczą.
Nie wszystkie atrakcje wchodzące w skład muzeum mieszczą się w podziemnym terenie kopalni. Strefa Carnall daje możliwość zwiedzania pokopalnianych budynków położonych nad górniczymi korytarzami, w których znajduje się m.in. 100 letnia działająca maszyna parowa, czy wyjątkowa wystawa poświęcona ratownictwu górniczemu, opisująca zagrożenia występujące w kopalni.
Sztolnia Królowa Luiza oferuje interesującą historię początków industrializacji, która przedstawia codzienne "życie" kopalni w miejscach istniejących od blisko 200 lat. Za sprawą "Podziemnej Podróży w Czasie" zwiedzający poznają historię lampy górniczej, będącej niezbędnym elementem pracy górnika, a także zobaczą podziemny port, chodnik wykuty w węglu, oraz podziemną kolejkę górniczą.
Górnicze lekcje — oferta edukacyjna w Sztolni Królowa Luiza
Muzeum oferuje możliwość zorganizowania specjalnych lekcji dla grup przedszkolnych i szkolnych. Szeroki wybór zajęć pozwala na indywidualny wybór tematyki, zachęcając najmłodszych do zapoznania się z przygotowaną historią. Dla grup przedszkolnych przewidziano m.in. zajęcia "Mali pomocnicy Sztygara" podczas, których uczestnicy będą mieli okazję dowiedzieć się na czym polegał zawód górnika. Zajęcia pt. "Śląskie legendy" wprowadzą wszystkich do świata Skarbnika, Beboka i Heksa, a także przybliżą postać patronki górników - św. Barbary. Starsi uczniowie na zajęciach "Bajtel Szychta" i "Strefa Działań" mogą spróbować swoich sił, wykonując obowiązki górnika m.in. urabiając węgiel kilofem, transportując węgiel taczką, czy biorąc udział w górniczej akcji ratunkowej. Zajęcia organizowane na terenie sztolni są świetną okazją do opisania najmłodszym dziedzictwa kulturowego Śląska.
Zwiedzanie muzeum - cennik i godziny otwarcia
Cennik biletów przewidziany jest dla każdej atrakcji i prezentuje się następująco:
- Podziemne Królestwo Maszyn (ul. M. Mochnackiego 12) — bilet ulgowy 35 zł/os, bilet normalny 40 zł/os, bilet rodzinny 35 zł/os
- Podziemna Podróż w Czasie (Łaźnia Łańcuszkowa, ul. Wolności 408) — bilet ulgowy 40 zł/os, bilet normalny 50 zł/os, bilet rodzinny 40 zł/os
- Podziemny Spływ Sztolnią ( ul. Wolności 408) — bilet ulgowy 55 zł/os, bilet normalny 65 zł/os, bilet rodzinny 55 zł/os
- Droga Górnika — zwiedzanie strefy Carnall (Łaźnia Łańcuszkowa, ul. Wolności 408) — bilet ulgowy 20 zł/os, bilet normalny 25 zł/os, bilet rodzinny 20 zł/os
- Wejście na wieżę szybową (strefa Carnall Sztolni Królowa Luiza, ul. Wolności 410) — bilet ulgowy 10 zł/os, bilet normalny 10 zł/os
Muzeum jest czynne od wtorku do niedzieli w godzinach 10:00 – 18:00.
Muzeum Sztolnia Królowa Luiza — obowiązkowe miejsce na turystycznej mapie Śląska
Sztolnia Królowa Luiza to unikalne muzeum, które zachwyci wszystkich swoją ofertą. Ciekawe atrakcje są świetnym sposobem na poznanie historii naszego regionu z jego przemysłowej strony. Kopalnie węgla są symbolem województwa, a miejsca takie jak Muzeum Górnictwa Węglowego w Zabrzu nieustannie przypomina nam o jego dziedzictwie.
