Groźby karalne, jak wskazuje na to sama nazwa, należą do czynów zabronionych, za które sprawcy może grozić odpowiedzialność karna. Czym są groźby karalne i jakie konsekwencje się z nimi wiążą?
Spis treści:
- Rodzaje gróźb karalnych
- Jaka kara grozi za groźby?
- Jakie są elementy groźby karalnej?
- Podsumowanie
Rodzaje gróźb karalnych
Zgodnie z treścią art. 190 Kodeksu karnego kto grozi innej osobie popełnieniem przestępstwa na jej szkodę lub szkodę osoby najbliższej, jeżeli groźba wzbudza w zagrożonym uzasadnioną obawę, że będzie spełniona, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2. Ściganie następuje na wniosek pokrzywdzonego.
Przepis art. 190 KK nie wymaga, by groźba została wyrażona w obecności tej osoby i bezpośrednio do niej skierowana. Groźba może zostać przekazana pokrzywdzonemu przez osobę trzecią lub innym sposobem komunikacji. Niemniej w każdym przypadku zamiarem sprawcy musi być dotarcie informacji zawierającej treść groźby do osoby, wobec której jest ona skierowana. Zamiarem sprawcy musi być bowiem objęte zachowanie, które stanowi atak na wolność konkretnej osoby. Ustalenie takiego właśnie zamiaru, tj. stworzenia poczucia zagrożenia u konkretnego adresata groźby, warunkuje możliwość przyjęcia realizacji znamion typu czynu zabronionego z art. 190 § 1 Kodeksu karnego.
Występek stypizowany w art. 190 § 1 KK należy do tzw. przestępstw bezwzględnie wnioskowych (art. 190 § 2 KK), w przypadku których uzyskanie wniosku o ściganie jest warunkiem koniecznym dla wszczęcia i kontynuowania postępowania. Sam Kodeks postępowania karnego nie określa jednak formy, w jakiej pokrzywdzony powinien wyrazić wolę ścigania (tj. złożyć rzeczony wniosek). Wola ta może być wyrażona ustnie do protokołu zawiadomienia o przestępstwie, czy do protokołu przesłuchania w charakterze świadka albo przez własnoręcznie sporządzone pismo, bądź przez podpisanie odpowiednio przygotowanego formularza (druku). Relewantnym jest natomiast w tym przedmiocie, by z dokumentu procesowego w sposób wyraźny wynikało żądanie pokrzywdzonego co do ścigania sprawców.
Jaka kara grozi za groźby?
Sprawca groźby karalnej musi liczyć się z możliwością grzywny, kary ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności nawet do 2 lat. O rodzaju i wymiarze kary każdorazowo orzeka właściwy sąd w sprawie, przy czym zawsze musi on wziąć pod uwagę całokształt wszystkich okoliczności, w tym ewentualną skruchę oskarżonego.
Jakie są elementy groźby karalnej?
Treścią przestępstwa groźby karalnej określonego w art. 190 § 1 KK jest grożenie innej osobie popełnieniem przestępstwa (zbrodni lub występku) na jej szkodę lub szkodę osoby najbliższej. Dla jego bytu nie jest istotny rodzaj przestępstwa, którego popełnieniem sprawca grozi ani cel, w jakim to czyni, a nawet rzeczywisty zamiar spełnienia groźby. Wystarczy wykazać, iż groźba subiektywnie (w odbiorze zagrożonego) wywołała obawę spełnienia, jak również - że obiektywnie, z perspektywy modelowego obywatela znajdującego się na miejscu pokrzywdzonego i posiadającego jego cechu i właściwości, należało się obawiać spełniania tejże groźby.
Istotą groźby karalnej jest to, że wzbudza ona u adresata uzasadnioną obawę, że zostanie spełniona. Realizacja tego znamienia nie wymaga zwerbalizowania. Groźba może zostać zatem sformułowana także w sposób dorozumiany, tzn. przez określone zachowanie się sprawcy. Ocena jej wystąpienia musi natomiast uwzględniać kryteria obiektywne i subiektywne. W tym ostatnim zakresie miarodajne są odczucia pokrzywdzonego, których rozważenie wymaga odwołania się m.in. do jego osobowości, stanu psychiki czy intelektu.
Nie jest wymagane, by adresat groźby miał pewność, był przekonany, że zapowiadane zdarzenie faktycznie nastąpi. Wystarczy, że jedynie przewiduje, że groźba może się urzeczywistnić, że liczy się z taką możliwością. Stopień obawy u adresata groźby, równoznaczny z zaistnieniem znamienia skutku przestępstwa określonego w art. 190 § 1 KK, jest niższy od przekonania o pewności zrealizowania zapowiedzianej groźby. Zostaje on osiągnięty wtedy, gdy zagrożony przewiduje, że groźba może się urzeczywistnić, a więc że nastąpienie zapowiadanego zdarzenia jest realne.
Treścią groźby musi być zapowiedź popełnienia przestępstwa. Istotą groźby jest bowiem oddziaływanie na psychikę drugiej osoby przez przedstawienie zagrożonemu zła, które go spotka ze strony grożącego albo innej osoby, na której zachowanie grożący ma wpływ
Podsumowanie
Groźba karalna należy do przestępstw, za które sprawcy grożą określone konsekwencje prawne wskazane w art. 190 Kodeksu karnego. Dla przyjęcia, że w danym przypadku mamy do czynienia z groźbą karalną istotne jest, aby oddziaływała ona na pokrzywdzonego i stwarzała u niego uzasadnioną obawę utraty zdrowia lub życia własnego, względnie bliskich mu osób. Dla wyczerpania znamion występku z art. 190 § 1 KK nie jest jednak wymagane istnienie poczucia strachu przed osobą sprawcy, a wyłącznie obawa spełnienia gróźb przez niego wypowiadanych.
Na zakończenie niniejszego artykułu chcielibyśmy podziękować kancelarii KARH (Adwokat dr Aleksandra Rychlewska-Hotel) za udostępnienie źródeł oraz wskazówki przy przygotowaniu tego tekstu. Misją naszej Redakcji jest dostarczanie rzetelnych informacji z zakresu prawa, które mogą pomóc czytelnikom lepiej zrozumieć swoje prawa i obowiązki. Mamy nadzieję, że ten artykuł przyczyni się do budowania świadomości problemu, który opisaliśmy. Pamiętajmy jednak, że niniejszy tekst nie jest poradą prawną i w przypadku konieczności rozwiązania konkretnych problemów prawnych, zalecamy skorzystanie z usług profesjonalnego adwokata. Redakcja LawMedia.pl
Polecamy również:
