Dla wszystkich, dla których Śląsk i śląskie sprawy są ważne, nastał czas zmian. Znaczących, bo od niedawna oficjalnie działa już Rada Ślōnskigo Jynzyka.

Czym jest Rada Ślōnskigo Jynzyka?

Radę stanowi grupa specjalistów, badaczy, autorów i propagatorów ślonskiej godki, języka śląskiego, którzy stawiają przed sobą wiele ważkich celów. 

Oprócz wspierania działań propagatorskich, takich jak konkursy, wydawnictwa czy konferencje naukowe, rada będzie się zajmować m.in. analizą i oceną stanu języka śląskiego (który, jak wszystkie języki świata ciągle się zmienia).

Ma współpracować z organami administracji rządowej, przede wszystkim z Ministerstwem Nauki i Szkolnictwa Wyższego, m.in. w sprawach oceny warunków rozwoju języka śląskiego i badań nad nim. Powstawać będą raporty dotyczące statusu, badań i ochrony języka śląskiego - według zapowiedzi, co około 2 lata. 

We we fragmentach listu skierowanego do śląskich środowisk czytamy:

W grudniu 2023 roku powstała Rada Języka Śląskiego – wzięło ją formalnie pod swoje skrzydła stowarzyszenie Pro Loquela Silesiana. Towarzystwo Kultywowania i Promowania Śląskiej Mowy. Cieszymy się z tego, gdyż Rada, aby móc działać i współdziałać z organami Państwa, musi mieć formalne umocowanie. A Towarzystwo Pro Loquela Silesiana – nie da się temu zaprzeczyć – ma wystarczającą stabilność i zasługi na polu propagowania i dążenia ku uznaniu języka śląskiego za język regionalny, by mogło taką funkcję pełnić. Poza tym, co bardzo ważne dla działań edukacyjnych, jest Stowarzyszeniem o uregulowanej rejestrowej sytuacji prawnej.
(wersja w języku śląskim na stronie rady). 

Rząd na niedawnej konferencji prasowej mówił o dotowaniu nauki języka śląskiego, choć nie będą to początkowo duże kwoty (ok 2 miliony, pisaliśmy o tym tutaj). Miejmy nadzieję, że te zapowiedzi zostaną spełnione.

Rada będzie miała za zadanie także:

rozstrzyganie wątpliwości językowych w zakresie używania języka śląskiego we wszelkich jego dziedzinach oraz wyrażanie opinii o używaniu języka śląskiego w działalności publicznej i obrocie prawnym, a zwłaszcza w reklamie, prasie, radiu i telewizji, Internecie oraz w administracji publicznej.

Wreszcie Rada zajmie się także ustalaniem zasad pisowni śląskiej. To zadanie może być trudne, bo język śląski w zależności od regionu różni się od siebie. Niemniej, unifikacja pisanej formy śląszczyzny będzie kolejnym krokiem (który już częściowo nastąpił), do poprawy jego statusu. 

Status języka regionalnego dla ślonskiej godki?

Wszystkie te działania, wcześniej organizowane głównie jako oddolne inicjatywy, mają jeden, wspólnym główny cel: język śląski ma uzyskać prawo do bycia językiem regionalnym. I ma się rozwijać, by nie zaniknął.

Rada została powołana w grudniu, 6 lutego odbyło się II zebranie, na którym ustalono skład zespołów ds. edukacji, standaryzacji, mediów i Śląska Opolskiego. 

Skład rady jest następujący:

• Grzegorz Kulik – tłumacz literatury na język śląski (przewodniczący), prof. dr. hab. Jolanta Tambor – lingwistka, badaczka języka śląskiego i śląskiej świadomości etnicznej i językowej (wiceprzewodnicząca), Rafał Szyma – śląski pisarz (wiceprzewodniczący).

Radę tworzą także: Rafał Adamus – prezes Pro Loquela Silesiana, Grzegorz Buchalik – tłumacz literatury na język śląski, dr Artur Czesak – dialektolog, leksykograf, badacz języka śląskiego, Izolda Czmok-Nowak – dziennikarka telewizyjna, Pejter Długosz – prezes wydawnictwa Silesia Progress, Wojciech Glensk – muzyk, radiowiec, dr hab. Henryk Jaroszewicz – lingwista, kroatysta, badacz gramatyki współczesnych śląskich
tekstów literackich, dr hab. prof. UŚ Zbigniew Kadłubek – filolog klasyczny, komparatysta, śląski pisarz i tłumacz, Bogdan Kallus – autor „Słownika Gōrnoślōnskij Godki”, prof. dr. hab. Aleksandra Kunce – literaturoznawczyni, kulturoznawczyni, badaczka lokalności śląskiej, dr Marcin Maciołek – filolog polski, lingwista, Marcin Melon – śląski pisarz, Stanisław Neblik – śląski pisarz, dr Karolina Pospiszil – literaturoznawczyni, badaczka literatury śląskiej, dr inż. Roman Ptak, Mirosław Syniawa – śląski pisarz, tłumacz poezji, dr Gabriel Tobor – tłumacz Nowego Testamentu na język śląski i Szczepan Twardoch – śląski pisarz.

Ślonsko godka od lat staje się obiektem coraz  bardziej zaawansowanych badań i działań. Nie kojarzy się już tylko z wicami i tzw. kulturą krupniokową, biesiadną, ale tworzy się w niej świetną, często poważną literaturę, tak autorską, jak i tłumaczenia. Świetnymi przykładami są m.in. powieści Marcina Melona o Komisarzu Hanusiku, tłumaczenia autorstwa Mirosława Syniawy, Listy z Rzymu Zbigniewa Kadłubka czy przekład Alicji w Krainie Czarów. 

Miejmy nadzieję, że powstanie wyżej wymienionej instytucji znacząco wpłynie - z czasem - na rozwój recepcji ślonskiej godki i umożliwi jej swobodniejszy rozwój.