Kwartet Śląski / Joanna Freszel / Łukasz Krupiński / Elżbieta Mrożek-Loska / Pokolenie '51 na 70-lecie urodzin

Jacek Poremba

Wykonawcy

• Kwartet Śląski
• Joanna Freszel – sopran
• Łukasz Krupiński – fortepian
• Elżbieta Mrożek-Loska – altówka
• Marcin Trzęsiok – prowadzenie

Program

• Ludwig van Beethoven

IV Koncert fortepianowy G-dur op. 58 (oprac. na fortepian i kwintet altówkowy)
Andrzej Krzanowski

Audycja VI na sopran i kwartet smyczkowy
IV Koncert fortepianowy op. 58 w wersji kameralnej z dwoma altówkami pierwszy raz graliśmy w 2001 roku w ramach prologu do Festiwalu „Kwartet Śląski i jego goście” ze Zbigniewem Raubo przy fortepianie. Poprosiłem o udostepnienie materiałów nutowych ówczesnego kustosza Muzeum Beethovena w Bonn Hansa-Wernera Küthena. W liście dołączonym do materiałów nutowych wspomina, że jest to wersja autorska Beethovena, tyle że nie dokończona i odnaleziona w Beethovenhaus. Prawdopodobnie już w 1807 roku, krótko po prawykonaniu wersji oryginalnej, książę Franz Joseph von Lobkowitz poprosił Beethovena o przysposobienie Koncertu do wykonania w jego pałacu w Wiedniu. Sala rzeczywiście nie pomieściłaby orkiestry symfonicznej, stąd pomysł na kwintet smyczkowy, w którym na dodatek mógł wziąć udział sam książę.

Dzisiaj grywa się dwie różne wersje: wydaną w wydawnictwie Bärenreiter z dwoma altówkami i opracowanie Ignaza Lachnera na fortepian, skrzypce, altówkę, wiolonczelę i kontrabas. Pomysł Beethovena wykorzystania do transkrypcji dwojga skrzypiec, dwóch altówek i wiolonczeli wydaje się znakomicie korespondować z materią muzyczną oryginału. Korespondencja pomiędzy instrumentami dętymi drewnianymi a smyczkami znakomicie oddają  pary skrzypiec i altówek, a wiolonczela stanowi podstawę, bas.

Cały nasz tegoroczny cykl kameralny zwieńczy utwór Andrzeja Krzanowskiego Audycja VI na sopran i kwartet smyczkowy, napisany na stulecie urodzin Karola Szymanowskiego w 1982 roku. Po Beethovenie to drugi niezwykle ważny kompozytor dla tego twórcy; wystarczy wspomnieć wykorzystanie fragmentu z części a cappella ze Stabat Mater na jednej z taśm w I Kwartecie  smyczkowym.

Cykl utworów pod wspólnym tytułem Audycje jest niezwykłym z różnych powodów, ale chyba na najistotniejszą sprawę zwróciła uwagę żona kompozytora Grażyna, mówiąc, że Audycje są komentarzami do toczącej się wtedy teraźniejszości i do tego, co rozgrywało się w najdalszych zakamarkach duszy kompozytora. Użyte teksty Juliusza Słowackiego z „Ody do wolności”, „Hymnu” i „Do matki” są niezwykle wymowne i silnie wybrzmiewają w partii sopranowej. Kwartet smyczkowy odwołuje się do twórczości samego Krzanowskiego (autocytat II Kwartetu) i do twórczości Karola Szymanowskiego (początek I Kwartetu w kadencjach skrzypcowych). Całość kończy szept sopranu: „Słuchaj nas Matko Boża”.

[Arkadiusz Kubica]

Czas trwania koncertu: ok. 75 min

Ceny biletów: 20 zł

NOSPR, plac Wojciecha Kilara 1, 40-202 Katowice