Bliżej Śląska, bliżej Twoich spraw

Święto Wniebowzięcia NMP. Jakie zioła poświęcimy 15 sierpnia?

Dodano:

W połowie sierpnia wypada katolickie święto Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, podczas którego tradycyjnie święci się zebrane na polu zioła. Zwyczaj ten sięga jeszcze czasów pogańskich, i związany jest z celebracją żniw oraz przygotowywaniem się do jesiennych zbiorów. Jakie zioła tradycyjnie święci się na Matki Boskiej Zielnej?

Skąd wziął się zwyczaj święcenia ziół?

Choć święto Matki Boskiej Zielnej obchodzone jest od setek lat, zwyczaje związane ze zbieraniem i święceniem ziół były w Polsce znane długo przed pojawieniem się na tych ziemiach chrześcijaństwa. W kulturze ludowej związane były one z nadchodzącym końcem lata – celebrowano czas, w którym ziół i owoców jest najwięcej, a jednocześnie kończy się czas żniw i lato spotyka się z jesienią. 

Zwyczaje, które kultywowano w różnych regionach Polski i krajach ościennych, związane były niegdyś z bóstwami agrarnymi. W czasach chrześcijańskich zmodyfikowano je i obecnie z ceremonią święcenia ziół powiązane są różne legendy z życia Maryi – między innymi zapisana w apokryfach historia opowiadająca właśnie o Wniebowzięciu matki Jezusa. Według niej, gdy apostołowie trzeciego dnia odwiedzili grób Marii, nie znaleźli w nim ciała, a jedynie kwiaty i zioła.

Święto Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny obchodzone jest w całej Europie, jednak w każdym kraju ma ono inną nazwę: w Estonii obchodzi się dzień Matki Boskiej Żytniej, w Czechach Matki Boskiej Korzennej, a w południowych Niemczech - Matki Boskiej Kwietnej. Święta Maryjne w tradycji europejskiej z reguły związane są z cyklem przyrody – 2 lipca obchodzone jest święto Matki Boskiej Jagodnej, a we wrześniu Matki Boskiej Siewnej.

Jakie zioła zebrać na 15 sierpnia?

Zioła, które zbierano i święcono później w kościołach, były różnorodne. Skład wiązanki zależał od regionu, w którym święto obchodzono - przynajmniej jeśli chodzi o szczegóły - jednak jest kilka ziół uniwersalnych, które 15 sierpnia muszą znaleźć się w bukiecie. W dawnej tradycji, święcono bukiet zrobiony z 7 lub też, jeśli była taka możliwość, 77 różnych ziół i kwiatów, jako że siódemka była według Starego Testamentu liczbą doskonałą.

Podstawowe zioła, które najczęściej wkładano do wiązanki to:

  • Krwawnik,
  • Bylica,
  • Macierzanka,
  • Wrotycz,
  • Rumianek,
  • Mięta,
  • Lubczyk,
  • Ostrożeń,
  • Len,
  • Koniczyna,
  • Piołun,
  • Dziurawiec.

Często do bukietu dołączano także polne kwiaty, takie jak chaber czy mak. W dawnych czasach istniał zwyczaj dodawania do wiązanki również owoców i warzyw. Robiono z nich później przetwory i potrawy, a z pierwszego zebranego zboża gospodarz piekł chleb, który następnie zostawiano na specjalnym ołtarzu.

Zwyczaje na Matki Boskiej Zielnej

Zioła, święcone w dzień Matki Boskiej Zielnej, miały szczególną moc. W wierzeniach ludowych zebrane i poświęcone bukiety chroniły dom od chorób i zła, a także zapewniały dobrobyt. Zioła, które miały właściwości aromatyczne, jak szałwia, lawenda czy rozmaryn, podpalano i po obrzędzie okadzano nimi pomieszczenie.

Zbieranie ziół 15 sierpnia było bardzo ważne dla całej wspólnoty. Bukiety przygotowywano z dziećmi, a podczas ich tworzenia najmłodsi uczyli się nazw ziół i kwiatów oraz ich właściwości. 

Przed chrześcijaństwem bardzo dużą wagę przywiązywano także do rytualnego zbierania owoców i warzyw, które potem oddzielano na te do zaniesienia na ofiarę dla bóstw, oraz te do zjedzenia. W dzień obrzędów tworzono pochód, który szedł do świętego miejsca z plonami lata, by potem część z nich zostawić na ołtarzu dla bogini, a część zabrać do domu po symbolicznym poświęceniu za pomocą miotełki wykonanej z bylicy. 

Obecnie święcenie ziół ma znaczenie raczej symboliczne, jednak w wielu mniejszych miejscowościach obrzędy związane z ziołami są wciąż żywe.

Ładowanie Rozmowy