Wielkimi krokami zbliża się jeden z najwspanialszych okresów w roku, jakim są Święta Bożego Narodzenia. Dzięki nim możemy spędzić więcej czasu z naszymi bliskimi, zjeść pyszne potrawy, które są zarezerwowane tylko na ten okres oraz otrzymać wspaniałe prezenty, które przynoszą nam wiele radości. Tylko kto tak właściwie przynosi nam prezenty? 

Tradycja obdarowywania prezentami to nieodłączny element świąt, który cieszy zarówno najmłodszych, jak i starszych domowników. Z radością wyczekujemy momentu, w którym będziemy mogli otworzyć te wyjątkowe podarki. Jedną z największych tajemnic świąt jest to, kto przynosi nam prezenty. W różnych regionach Polski istnieją różne postacie, które zostawiają dary pod choinką. 

Dzieciątko – tradycja śląska

Każdy Ślązak wie, że to Dzieciątko przynosi prezenty! Tradycja ta była szczególnie silna w tych częściach regionu, gdzie dominującą religią był katolicyzm. Historia Dzieciątka sięga XVI wieku, kiedy to w Czechach po raz pierwszy pojawiła się figura małego Jezusa w kościele Matki Boskiej Zwycięskiej w Pradze, przywieziona przez hiszpańską księżną Marię Manrique de Lara. To wydarzenie zapoczątkowało kult małego Dzieciątka w Pradze. Niestety, w trakcie wojny trzydziestoletniej kościół został splądrowany, a figura zniszczona. Mimo tego kult Dzieciątka nie zaginął i rozprzestrzenił się w regionie.

W XVII wieku, kiedy w Tarnowskich Górach wybuchła epidemia, mieszkańcy przypisali zakończenie choroby interwencji Matki Boskiej Piekarskiej. Jej obraz stał się szybko popularny, a wkrótce trafił do Czech, gdzie wędrował z parafii do parafii. W zamian za obraz Ślązacy otrzymali wizerunki małego Jezusa. Figurki te zyskały dużą popularność w regionie, a ich obecność na stałe zagościła w śląskiej tradycji. Tak narodziła się jedna z największych tradycji świątecznych na Śląsku – to właśnie Dzieciątko przynosi upragnione podarki w Wigilię. 

Aniołek – Małopolska, Śląsk Cieszyński i Podkarpacie

W Polsce prezenty roznosi także Aniołek. W przypadku Śląska Cieszyńskiego ze względu na dużą ilość ewangelików twierdzono, że prezenty przynosi Aniołek. Ta magiczna postać wizytuje także w Małopolsce i Podkarpaciu. Aniołek, symbol czystości i dobroci, często przedstawiany jest jako cichy i niewidzialny gość, który unika bezpośredniego kontaktu z domownikami. Dzieci wyobrażają go sobie jako delikatną, świetlistą postać, przemykającą w blasku choinkowych lampek. W tradycji śląskiej i małopolskiej przybycie Aniołka jest momentem magicznym, związanym z oczekiwaniem na pierwszą gwiazdkę, która sygnalizuje rozpoczęcie wieczerzy wigilijnej. Zwyczaj ten podkreśla duchowy wymiar świąt, a prezenty przyniesione przez Aniołka są postrzegane jako błogosławieństwo i wyraz boskiej miłości. 

Gwiazdor – Wielkopolska, Kujawy i Kaszuby

W niektórych regionach Polski ważną postacią, która roznosi prezenty, jest Gwiazdor. Jego nazwa pochodzi od gwiazdy, którą noszą kolędnicy. Jego ubiór znacznie odbiegał od wizerunku Świętego Mikołaja. Gwiazdora można było zobaczyć w baranicy i futrzanej czapce, a jego twarz była skryta za maską lub sadzą. By móc podarować dzieciom prezenty, a łobuzów ukarać nosił ze sobą wielki wór z podarkami i rózgami. Gwiazdor, oprócz rozdawania prezentów, pełnił również rolę surowego nauczyciela dobrych manier. Dzieci, które przez cały rok zachowywały się wzorowo, mogły liczyć na podarki, natomiast te mniej grzeczne dostawały rózgę jako przestrogę.

Gwiazdka – województwa świętokrzyskie, małopolskie i podkarpackie

Gwiazdka to niezwykły i tajemniczy obdarowujący, który w niektórych rejonach Polski, takich jak województwo świętokrzyskie, Małopolska i Podkarpacie, przynosi dzieciom prezenty. Choć nikt dokładnie nie wie, w jaki sposób to robi, jej rola w tradycji bożonarodzeniowej tych regionów jest niezaprzeczalna. Gwiazdka pozostaje symbolem magii i cudów świątecznego czasu, obdarzając najmłodszych radością i wywołując uśmiech na ich twarzach.

Dziadek Mróz – tradycja wschodnia

Dziadek Mróz pojawia się w niektórych rejonach wschodniej Polski, choć jest najmniej znaną postacią przynoszącą prezenty w naszym kraju. Jego obecność w polskiej kulturze to echo wpływów ZSRR, gdzie w latach 30. XX wieku zastąpił on Świętego Mikołaja, który był silnie związany z tradycją kościelną. Władze ZSRR dążyły do ograniczenia wpływu religii, a Dziadek Mróz, wywodzący się z tradycji słowiańskiej, wpisał się on w świecki charakter nowo ukształtowanej kultury. 
Korzenie Dziadka Mroza sięgają dawnych wierzeń słowiańskich, gdzie postrzegano go jako władcę mrozu i zimy. Znany był wówczas pod różnymi imionami, takimi jak Triskun, Karachun czy Zimnyk, a według niektórych źródeł utożsamiano go z bogiem zimy Morokiem. Współczesny wizerunek Dziadka Mroza, jako życzliwego starszego mężczyzny z brodą, przynoszącego prezenty, jest wynikiem ewolucji dawnych wierzeń i adaptacji w nowoczesnej kulturze. 

Święty Mikołaj – darczyńca z tradycji katolickiej

W większości regionów Polski Święty Mikołaj przynosi prezenty nie tylko 6 grudnia, ale także w Wigilię. Ta postać, znana dziś jako dobroduszny starzec w czerwonym stroju, wywodzi się z tradycji katolickiej. Historyczny Mikołaj był biskupem żyjącym na przełomie III i IV wieku w Turcji, słynącym z niezwykłej hojności i dobroci. Pochodzący z bogatej rodziny, dzielił się swoim majątkiem z potrzebującymi, co zaskarbiło mu serca ludzi. Według legend żeglarze modlili się do niego w czasie burz, a swoim działaniem miał przywrócić do życia wiele osób. Jego dobroczynność i wielkie serce doprowadziły do jego kanonizacji, a tradycyjnie przedstawiany był w stroju biskupa.

Dziś Święty Mikołaj kojarzony jest przede wszystkim jako wesoły, brodaty mężczyzna w czerwonym płaszczu. Według współczesnych wyobrażeń mieszka w Laponii, gdzie w towarzystwie elfów produkuje zabawki dla dzieci. Jego sanie, zaprzęgnięte w renifery, pozwalają mu w jedną noc obdarować najmłodszych na całym świecie, czyniąc święta magicznym czasem radości i spełnienia marzeń.

A kto Wam przynosi prezenty? Podzielcie się w komentarzach!