Od 1998 r. obowiązuje formalny zakaz stosowania azbestu i wyrobów go zawierających. W ten sposób zakończyła się epoka powszechnie stosowanego w budownictwie eternitu, wyrobu zawierającego, jak się okazuje, szkodliwy azbest. Decyzja oznacza nie tylko likwidację tysięcy pokryć dachowych z eternitu, ale także wycofania wyrobów go zawierających, chociażby koce gaśnicze, które dawniej wykonywano z włókien konopnych i azbestu czy rur azbestowo-cementowych, którymi przez lata przesyłano wodę do naszych mieszkań.
Zgodnie z przyjętym w 2002 r. przez Radę Ministrów, krajowym "Programem usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest stosowanych na terytorium Polski” jego usuwanie i unieszkodliwianie ma się zakończyć do końca 2032 r. Można powiedzieć, że czasu jest sporo, ale jest też sporo jest jeszcze do zrobienia.
Przyczyn, dla których idzie to tak ślamazarnie można upatrywać w tym, że proces jego likwidacji jest kosztowny i winien być wykonywany przez specjalistyczne firmy. Do tego dochodzi problem z magazynowaniem i utylizacją tego niebezpiecznego materiału. Pozostaje jeszcze kwestia, jak pilna jest to potrzeba, bowiem jeśli stan techniczny dachu z eternitu jest dobry, nie ma uszkodzeń i pęknięć, to może on być użytkowany nadal. Przepisy mówią jednak o obowiązku sprawdzania stan techniczny takiego pokrycia. Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 5 sierpnia 2010 r., zawiera wzór z przelicznikiem, według którego określa się, kiedy należy dokonać wymiany. Nie zmienia to faktu, że do 2032 eternitowe dachu mają zniknąć z polskiego pejzażu.
Ile tego mamy
W 2022 roku Naczelna Izba Kontroli opublikowała raport, z którego wynikało, że z zinwentaryzowanych około 8,5 mln ton wyrobów azbestowych do tego czasu usunięto nieco ponad 17%, a pozostało jeszcze aż 7 mln ton eternitu. Przy takim tempie jego usuwanie potrwa kolejnych 49 lat, licząc od zakończenia krajowego Programu, a ten ma się zakończyć w 2032 roku. Jedną z przyczyn tego, że idzie to jak po grudzie może być fakt, że dofinansowanie, które można otrzymać, dotyczy usuwania eternitu z pokryć dachowych, czyli demontażu i unieszkodliwianie wyrobów azbestowych, jednak nie obejmuje wykonania nowego dachu. Dlatego też wprowadzony został ogólnopolski program finansowania usuwania wyrobów zawierających azbest, który realizowano w latach 2019–2024. Mamy jednak rok 2025 i obecnie nie jest prowadzony żaden ogólnopolski program. Pozostają programy wojewódzkie takim jest ogłoszony przez Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach nabór wniosków na 2025 rok na dofinansowanie zadań związanych z usuwaniem i unieszkodliwieniem azbestu. Program skierowany jest do jednostek samorządu terytorialnego z województwa śląskiego, które przeprowadziły inwentaryzację wyrobów zawierających azbest i planują działania związane z ich demontażem, zbieraniem, transportem oraz unieszkodliwieniem zgodnie z gminnymi programami usuwania azbestu. Termin składania wniosków mija 30 kwietnia 2025 roku. Wnioski złożone po tym terminie nie będą rozpatrywane, zaś termin zakończenia realizacji zadań: 30 września 2025 roku.
Szczegóły na stronie Funduszu: https://wfosigw.katowice.pl/nabory/azbest-gminy/
