Choć województwo śląskie powszechnie kojarzone jest z przemysłem i postępującą industrializacją miast, przejmowanych przez huty, kopalnie, fabryki i osiedla robotnicze, bogate było również w spokojne tereny rolnicze i wiejskie. Do takich obszarów należał niegdyś region raciborski, beskidzki, czy pszczyński, różniąc się od terenów Górnego Śląska niemal na każdym kroku - od mieszkalnej zabudowy, po codzienne zajęcia ich mieszkańców. Dawne zwyczaje, wiejski tryb życia oraz tradycyjną architekturę poznać można, odwiedzając Zagrodę Wsi Pszczyńskiej, znajdującą się w zabytkowym Parku Pszczyńskim!

Zagroda Wsi Pszczyńskiej — wiejska odsłona Śląska w wyjątkowym skansenie 

Zagroda Wsi Pszczyńskiej to funkcjonujący od połowy lat 70. XX wieku skansen powołany do życia za sprawą Towarzystwa Miłośników Ziemi Pszczyńskiej. Głównymi zabytkami znajdującymi się na jego terenie są drewniane zabudowania ludowe, pochodzące z XVIII i XIX wieku, stanowiące wyjątkowy pomnik minionych lat. Wyjątkowość pszczyńskiego skansenu podkreśla dodatkowo fakt, iż należy on do Szlaku Architektury Drewnianej województwa śląskiego, a zdecydowana większość ekspozycji zbudowana jest z oryginalnych materiałów, w pełni oddając klimat śląskiej wsi. 

Wyjątkowość skansenu drzemie w zabytkowych chatach, z których większość to budynki z oryginalnych materiałów. W ich wnętrzach zebrano wiele autentycznych sprzętów, są wśród nich m.in. rolnicze i rzemieślnicze narzędzia codziennego użytku, „drabinioki”, sanie towarowe, eleganckie bryczki, meble oraz ciekawe eksponaty sztuki ludowej. - czytamy na oficjalnej stronie skansenu Zagrody Wsi Pszczyńskiej. 

Skansen cieszący się uznaniem zarówno wśród regionalnych instytucji kulturowych, jak i odwiedzających go turystów, w latach 2013-2015 przeszedł rozbudowę, umożliwiającą mu całoroczne działanie. Dzięki finansom pochodzącym z Regionalnego Programu Operacyjnego województwa śląskiego, a także wsparciu władz gminy Pszczyna, na terenie skansenu powstały nowe obiekty. Przede wszystkim budynek wielofunkcyjny ze sklepem i salką umożliwiającą prowadzenie warsztatów i lekcji oraz drewniana altana z pomostem i karczmą. Pojawił się również nowy zabytek, będący uzupełnieniem ekspozycji - osiemnastowieczne koło młyńskie, które w całości wykonano z drewna. 

Obiekty Zagrody Wsi Pszczyńskiej są wiernym odzwierciedleniem realiów życia codziennego w rolniczych stronach województwa. Nawiązujące do architektury minionych stuleci, drewniane budowle są unikalną atrakcją na turystycznej mapie Śląska. 

Prawdziwa podróż w czasie — najstarszy zabytek pochodzi z 1784 roku! 

Wizyta w Zagrodzie Wsi Pszczyńskiej jest okazją do zobaczeniu blisko 20 zabytków minionej epoki, obrazujących zarówno technologiczną przemianę regionalnego rolnictwa, jak i wiejską codzienność, która nie jest powszechnie kojarzona przez mieszkańców województwa. Najstarszym obiektem w skansenie jest pochodzący z Czechowic XVIII wieczny Spichlerz Dworski. Ta wyjątkowa budowla z 1784 roku jest obecnie miejscem, w którym odwiedzający mogą zapoznać się z wystawą z zakresu pszczelarstwa, wzbogaconą o zasoby Śląskiego Związku Pszczelarzy. Sam spichlerz wybudowano na planie prostokąta, zamieszczając aż trzy kondygnacje na przechowywanie zboża. 

Budynek łączy w sobie konstrukcję wieńcową z łątkami, belki związane w narożach "na nakładkę". Spichlerz typowo dworski, posiada trzy poziomy składowania zboża. Dach o konstrukcji krokwiowo-jętkowej pokryty gontami. Wokół całego budynku biegnie przydaszek gontowy tzw. "fartuszek", chroniący ściany zewnętrzne przed namoknięciem. Do środka prowadzą drzwi z klepkami ułożonymi "w jodełkę", a na nadprożu widnieje data powstania budynku - 1784. - czytamy na stronie Zagrody Wsi Pszczyńskiej. 

Zabytkiem cieszącym się ogromną popularnością jest natomiast osiemnastowieczna Stodoła z Kryr, będąca jednym z największych obiektów w całym skansenie. Będąca przykładem zamożności na śląskiej wsi, ośmioboczna budowla służyła niegdyś do magazynowania zboża, dziś jednak stała się miejscem, w którym zwiedzający pszczyński obiekt mogą zapoznać się z wyglądem oraz działaniem licznych wozów konnych. 

Na szczególną uwagę zasługuje także goczałkowicka, dziewiętnastowieczna kuźnia, będąca jedynym tego typu obiektem w regionie! W środku znajduje się wyjątkowy piec z łamanego kamienia, do wnętrza budynku prowadzą natomiast dwuskrzydłowe drzwi osadzone w masywnych futrynach. Ekspozycja budynku składa się ze sprzętów dawnych kowali, podkreślając znaczenie tego typu warsztatów w rozwoju lokalnych spoleczności.

Kuźnia wraz z młynem i karczmą stanowiły na polskiej wsi centrum życia gospodarczego i towarzyskiego. Wnętrze zagospodarowano na wzór działających w regionie kuźni murowanych. Wśród sprzętów kowalskich znajdują się miechy kowalskie tłoczące powietrze do paleniska, kowadło na pniu, dwa typy wiertarek ręcznych, kleszcze, obcęgi, młoty oraz piły do drewna i lodu. - możemy przeczytać na stronie skansenu. 

Skansen w Pszczynie stanowi prawdziwą skarbnicę wiejskiej architektury drewnianej. Do zabytków instytucji kultury należą także różnego rodzaju młyny, wozownie, karczma, masztalnia, czy chałupy mieszkalne.

Skansen to jednak nie tylko budowle. Na jego terenie znajduje się pasieka, neogotycka kapliczka i specjalna rzeźba 

Podczas wizycie w pszczyńskim skansenie warto również zwrócić uwagę na zabytki znajdujące się poza głównymi zabudowaniami. Spacerując na jego terenie, można natknąć się na rzeźbę utopca, siedzącego w okolicy pobliskiego stawu. Utopiec to inaczej wodny duch, będący złym demonem, zamieszkującym tylko tereny wodne, wywodzącym się z wierzeń słowiańskich. Kontynuując temat wody, warto również zobaczyć sześcioboczną studnię, z której była ona czerpana przez mieszkańców osad. Pszczyńska studnia jest przykładem konstrukcji słupowej i posiada dwa koryta do pojenia bydła. Atrakcją, która z pewnością zyskała uznanie odwiedzających, jest także pasieka, do której należą wszystkie rodzaje uli używane na terenach całego województwa. Pośród dwudziestowiecznych pasiek znaleźć można ule skrzynkowe, weselne, kłody i koszki, a dodatkowo, niektóre z nich wciąż są czynne! Podczas spaceru w Zagrodzie Wsi Pszczyńskiej można także odwiedzić wyjątkową neogotycką kapliczkę słupową, pochodzącą z XIV wieku, w której umieszczona jest figurka Chrystusa Frasobliwego. 

Godziny otwarcia i cennik 

W zależności od pory roku skansen otwarty jest w następujących godzinach:

• listopad, grudzień, styczeń - od poniedziałku do niedzieli w godzinach 9:00-16:00
• luty, marzec, kwiecień i październik - pon-pt w godz. 9:00-17:00, sob-nd 9:00-18:00 
• maj i wrzesień - od poniedziałku do niedzieli w godz. 9:00-18:00
• czerwiec, lipiec, sierpień - od poniedziałku do niedzieli w godz. 9:00-19:00 

Cennik biletów prezentuje się następująco:

• bilet normalny - 20 złotych 
• bilet ulgowy - 16 złotych 
• bilet rodzinny (dwie osoby dorosłe oraz maks. trójka dzieci w wieku 4-16 lat) - 60 złotych 

Zagroda Wsi Pszczyńskiej — spacer po wiejskich terenach województwa śląskiego 

Wizyta w Zagrodzie Wsi Pszczyńskiej to niepowtarzalna okazja do zapoznania się z tradycją ludową regionu, odbiegającą od tej znanej wszystkim z obszarów miejskich i przemysłowych. Wiejskie życie prowadzone na terenach Pszczyny, codzienne zadania oraz drewniana architektura to interesująca historia minionych stuleci, ukazująca rozwój technologiczny, zachodzący w regionie na przestrzeni lat.